30 jan '24 Nieuwe Kaaimanstaks met aangescherpte tanden
Een audit van het Rekenhof van april 2023 bracht enkele tekortkomingen en vermeende misbruiken in het kader van de zogenaamde Kaaimantaks naar voren. De regering kopte deze voorzet van het Rekenhof snel en efficiënt binnen en werkte een wetsvoorstel uit om de Kaaimantaks te herwerken waarin de “achterpoorten” gesloten werden. Zeer recent, op 23 november 2023, werd de uitkomst van deze oefening bekend gemaakt en geformaliseerd, door indiening van een ontwerp van programmawet in het parlement, waarin enkele belangrijke wijzigingen van de huidige Kaaimantaks zijn opgenomen. De wettekst werd na het doorlopen van het parlementair proces in verschillende commissies op 21 december 2023 goedgekeurd.
Na de introductie van de kaaimantaks 1.0 (anno 2015) en ingrijpende wijziging ervan met de Kaaimantaks 2.0 (anno 2018), geldt vanaf 1 januari 2024 een verstrengde versie van de Kaaimantaks (in de wandelgangen spreekt men van de “Kaaimantaks 2.1”). Deze heeft verregaande gevolgen voor o.a. Nederlandse Stichtingen Administratiekantoor en Franse Sociétés Civil Immobilière. Structuren die bij vermogende en ondernemende families vaak bona fide ingezet worden in het kader van hun vermogens- en successieplanning. Wat is de impact van de beoogde wetswijziging voor hen?
Wat is de kaaimantaks?
Ter herinnering, de Kaaimantaks werd geïntroduceerd om ervoor te zorgen dat Belgen die via zogenaamde “juridische constructies” vermogen aanhielden in het buitenland, en daarop in het buitenland geen (of amper) belasting betaalden, in België toch belast zouden worden.
Het betreft in essentie een doorkijkbelasting. De inkomsten die de buitenlandse juridische constructie ontvangt, worden fiscaal toegerekend aan de Belgische oprichter ervan, alsof die ze rechtstreeks in België zelf zou hebben ontvangen.
In aanvulling van deze fiscale transparantie voorziet de Kaaimantaks ook dat uitkeringen die door de juridische constructie aan Belgische onderdanen worden gedaan onder voorwaarden belastbaar zijn in België.
Technische wijzigingen
De Kaaimantaks was al zeer technisch en ingewikkeld. De relevante bepalingen liggen verspreid over verschillende wettelijke bepalingen en bepalingen uit diverse KB’s. Een heel groot aantal van de nieuwe regels bouwt daarop voort of voorziet in een “verduidelijking” van deze regels. Een grondige analyse hiervan zou ons echter te ver leiden.
Wijzigingen voor Nederlandse STAK’s en Franse SCI’s
Daarnaast worden, zoals aangehaald in de introductie, een aantal buitenlandse structuren – waar vaak van gebruik gemaakt wordt in de context van estate planning – specifiek geviseerd.
Een voorbeeld hiervan is de Nederlandse Stichting Administratiekantoor (afgekort: de “STAK”). De Nederlandse STAK is een certificeringsvehikel dat al sinds jaar en dag gebruikt wordt, ook door Belgische families, om opsplitsing te maken tussen de juridische en de economische eigendom van de gecertificeerde activa (veelal aandelen van een Belgische vennootschap). Hoewel het principieel te betreuren valt dat de STAK onder Kaaimantaks valt – er is immers geen sprake van een buitenlandse fiscale constructie met als doel belastingen te vermijden – is dit op zich niet nieuw. De STAK werd ook al in de vorige versie van de Kaaimantaks als een juridische constructie bestempeld. Dit wordt nu nogmaals bevestigd. Nieuw is wel dat de Kaaimantaks 2.1 het uitdrukkelijk mogelijk maakt om bepaalde “uitkeringen” uit de STAK in België te belasten. Wat ingaat tegen het principe van de fiscale transparantie van deze structuur. En waardoor de inkomsten of gerealiseerde meerwaarden die via een Nederlandse STAK uitgekeerd worden tweemaal (!) belast kunnen worden in België. Zonder dat in enige ontheffing van dubbele belasting wordt voorzien.
Doordat in de parlementaire werkzaamheden, voor het eerst, verduidelijkt wordt dat de fiscale transparantie voorzien in de Belgische certificeringswet van 1998 primeert op de Kaaimantaks hoeft de impact van de Kaaimantaks 2.1 voor Belgische NV’s en BV’s die voldoen aan de voorwaarden gesteld in deze wet niet dramatisch te zijn. Voor andere vennootschapstypes (vb. een STAK CommV structuur), of voor families die bepaalde activa rechtstreeks certificeerden via een STAK liggen de zaken er helemaal anders voor. Daar is het risico op dubbele belasting – ondanks een aantal “verduidelijkingen” dat zij principieel niet geviseerd zullen worden in een continuïteitsgedachte – veel hoger.
In de praktijk merkt men alvast dat de meeste Belgische families geen risico’s nemen, en dat massaal gebruik gemaakt wordt van de mogelijkheid om de STAK aan het toepassingsgebied van de Kaaimantaks te onttrekken door de zetel van werkelijke leiding naar België te verplaatsen.
De Kaaimantaks 2.1 kan ook voor een Franse Société Civil Immobilière (afgekort : de “SCI”), een vehikel dat veel gebruikt wordt voor de aankoop van Frans vastgoed, in bepaalde situaties negatieve fiscale gevolgen teweeg brengen.
Inwerkingtreding
De inwerkingtreding van de Kaaimantaks 2.1 is voorzien op 1 januari 2024, wat wil zeggen dat ze van toepassing zal zijn voor uitkeringen gedaan vanaf, en inkomsten behaald door de juridische constructie, 1 januari 2024.
Door Laurens Gastmans
Blijf op de hoogte en schrijf u in voor onze updates.
Je bent met success ingeschreven op de nieuwsbrief.